Το χιπ χοπ είναι παιδί …
Το χιπ χοπ είναι παιδί της οικονομικής κρίσης, φωνή διαμαρτυρίας και μετανάστης.
* του Λεωνίδα Οικονομάκη
Και με τους φασίστες ήταν και θα είναι πάντα απέναντι
Η δολοφονία του Παύλου από τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής με βρήκε εκτός Ελλάδος. Τις πρώτες στιγμές, προσπαθώντας να μάθω τι γίνεται από τα social media διαπίστωσα ότι οι πρώτες φωτογραφίες που μέσα στον πανικό κυκλοφόρησαν ήταν… δικές μας με το όνομα του Παύλου λεζάντα, από την αντιφασιστική συναυλία της 19ης Γενάρη 2013 στο Σύνταγμα μετά τη δολοφονία του 27χρονου Σεχζάτ Λουκμάν.
«Εντάξει, ακούσανε ράπερ, με αντιφασιστική δράση, θα μας είχαν δει και στο Σύνταγμα, και νομίζανε ότι ήταν κάποιος από μας» σκέφτηκα χωρίς να δώσω πολύ σημασία – η σκέψη μου ήταν στον Παύλο.
Μετά, παγωμάρα και σιωπή. Στον κόσμο, στην Ελλάδα, στη χιπ χοπ κοινότητα, και στο μυαλό μου. Πέρασαν οι μέρες, προσπάθησα να σκεφτώ τα πράγματα λίγο πιο καθαρά και να βρω μια άκρη, αλλά δε μπόρεσα να διώξω εκείνη τη σκέψη:
«Κι όμως, θα μπορούσε να ήμασταν εμείς».
Ή κάποιος άλλος από την χιπ χοπ κοινότητα αυτού του γεωγραφικού χώρου που λέμε Ελλάδα.
Αν δεχτούμε ότι οι φοιτητές -τα παιδιά δηλαδή που λόγω πρόσβασης σε ευνοϊκότερες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, καταφέρνουν να περάσουν από τη δευτεροβάθμια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να αποκτήσουν ένα μορφωτικό επίπεδο ανάχωμα στη μισαλλοδοξία φασισμού- είναι «εκτός πεδίου δράσης» της Χρυσής Αυγής, τότε θα πρέπει να δεχτούμε και ότι κάτι συμβαίνει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου η Χρυσή Αυγή φαίνεται να «ψαρεύει» για τα καλά οπαδούς. Η οποία δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν είναι καθόλου διαποτισμένη από το πνεύμα του ανθρωπισμού και της «ελληνικής παιδείας» που αναφέρει ο Πρύτανης στο άρθρο του, αντιθέτως είναι μάλλον εθνικιστικά προσανατολισμένη και επιτελεί προπαγανδιστικό έργο υπέρ Ελληνικού Κράτους και της Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας. Μια ματιά στο πως παρουσιάζονται οι ιστορικές μας σχέσεις με τους γείτονες Τούρκους, αλλά και το –νενίκησά σας, Ταλιμπάν!- «κήρυγμα» εναντίον «των καταστροφικών συνεπειών της αθεΐας» στο βιβλίο των θρησκευτικών της β’ Λυκείου θα πείσει και τους πλέον δύσπιστους.
Και αλήθεια, πόσο διαφέρουν οι εθνικιστικές και –προσφάτως- ψηφοθηρικά, φυσικά, ορθοδοξοχριστιανικές απόψεις των Χρυσαυγιτών από την κρατικά ελεγχόμενη προπαγάνδα που προσφέρει το Ελληνικό Κράτος στα παιδιά του Δημοτικού, του Γυμνασίου, και του Λυκείου; Πολλές φορές, ακούγοντας τα παραληρήματα των νεοναζί περί ιστορίας και θρησκείας σχηματίζω την εντύπωση ότι δεν έχουν διαβάσει άλλο βιβλίο από τα σχολικά της ιστορίας και των θρησκευτικών, τα οποία και τους διαμόρφωσαν άπαξ και δια παντός τις απόψεις τις οποίες εκφράζουν- άντε και τα λογοτεχνικά πονήματα (sic) του Κασιδιάρη.
Εκεί, στα σχολεία, τη φωνή της αμφισβήτησης –μεταξύ άλλων- της επίσημης κρατικής παιδείας την έχει υψώσει εδώ και κάποια χρόνια τώρα το χιπ χοπ. Και καθότι για κάποιες γενιές τώρα- της δικής μου συμπεριλαμβανομένης- το χιπ χοπ αποτελεί ένα από τα πρώτα κοινωνικοπολιτικά ερεθίσματα, μια φωνή αμφισβήτησης της επικρατούσας «καλώς καμωμένης» εικόνας της κοινωνίας, της οικονομίας, και της ιστορίας μεταξύ άλλων, φυσικά και «ενοχλεί» όχι μόνο τη Χρυσή Αυγή αλλά και ολόκληρο το οικονομικό και πολιτικό σύστημα που αυτή εκπροσωπεί και έχει κατά καιρούς υπερασπιστεί. Και η εξήγηση είναι πολύ απλή.
Χιπ Χοπ, το παιδί της οικονομικής κρίσης.
Το χιπ χοπ είναι μέρος της «μαύρης κουλτούρας». Γεννήθηκε τη δεκαετία του ’70 στις φτωχογειτονιές του Νοτίου Μπρονξ της Νέας Υόρκης, στα χρόνια της οικονομικής κρίσης του City η οποία οδήγησε σε περικοπές της χρηματοδότησης των κοινωνικών υπηρεσιών στην πόλη, πράγμα το οποίο επηρέασε περισσότερο τους μετανάστες αλλά και γενικότερα τα 1φτωχότερα κοινωνικά στρώματα αυτής, όπως επισημαίνει η Tricia Rose στο βιβλίο της Black Noise (2004). Έτσι, οι δρόμοι των γειτονιών όπως το Μπρονξ έγιναν τα «αυτόνομα κοινωνικά κέντρα» (στα κρατικά είχε κοπεί η χρηματοδότηση), όπου οι DJ’s βασιζόμενοι σε ήδη ηχογραφημένο ήχο (τα μουσικά προγράμματα στα σχολεία επλήγησαν από τις περικοπές επίσης, οπότε πού λεφτά για εκμάθηση μουσικών οργάνων;) δημιούργησαν μια νέα αυτοσχέδια μουσική στους ρυθμούς της οποίας χόρευαν τα b-boys τον δικό τους αυτοσχέδιο χορό. Οι γκραφιτάδες από την άλλη μεταμόρφωσαν τους τοίχους της γειτονιάς αλλά και τα βαγόνια των τρένων σε «γκαλερί της εργατικής τάξης», ενώ λίγο αργότερα ήρθαν και οι ράπερ να προσθέσουν λόγο στη μουσική του DJ – λόγο αμφισβήτησης, άμεσο και ριζοσπαστικό.
Και τι να πει η Χρυσή Αυγή;
Άντε λοιπόν τώρα να πάει η Χρυσή Αυγή να πλησιάσει τους χιπ-χοπάδες στα σχολεία. Να τους πει τι; Ότι οι «μαύροι» ανήκουν σε κατώτερη φυλή; Πώς να το πεις αυτό σε παιδιά που έχουν μεγαλώσει ακούγοντας Public Enemy και Dead Prez, που ξέρουν απέξω τους στίχους του Fight the Power και έχουν στο δωμάτιό τους αφίσες των Fugees; Και σιγά μη σου δώσουν σημασία! Ή πώς να τους πει ότι η αιτία για όλα τα δεινά της ελληνικής κοινωνίας είναι οι μετανάστες; Όταν τα παιδιά αυτά ξέρουν απέξω τα τραγούδια των Rebeldiaz, παιδιών Χιλιανών μεταναστών στην Αμερική –και πολιτικών ακτιβιστών συνάμα; Ή ότι πρέπει να συνταχτούμε «με τους εφοπλιστές μας» και να προστατέψουμε το υπάρχον οικονομικό status quo; Πώς να το πεις αυτό σε παιδιά που ξέρουν απέξω κουπλέ και ρεφρέν από το «Είναι θυσία» ή από το «Για τα αδέρφια που χαθήκανε νωρίς» των Active Member; Και πώς να σε πιστέψουν; Για όλα αυτά τα πράγματα τους έχει ήδη μιλήσει το χιπ χοπ, ακόμα και το ελληνικό παρά τα χίλια μύρια προβλήματά του, τα οποία επίσης έχουν να κάνουν πολλές φορές με την ημιμάθεια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.(Αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα, που ίσως την κάνουμε κάποια άλλη φορά.)
Για όλους αυτούς τους λόγους, στη μάχη για την πολιτισμική ηγεμονία –για να μιλήσουμε με όρους Γκράμσι- το χιπ χοπ και η Χρυσή Αυγή ήταν πάντα απέναντι (με μια εξαίρεση, τον ελληνοκεντρικό χαρακτήρα του αλμπουμ «Έσσεται ήμαρ» των T.X.C, το οποίο αποτελούσε κριτική της παγκοσμιοποίησης από μια μάλλον εθνοκεντρική σκοπιά). Γι’αυτό και η παρουσία και η δράση του Παύλου σε μια περιοχή -προπύργιο της Χρυσής Αυγής «ενοχλούσε». Και γι’αυτό –όπως προκύπτει από τις μέχρι τώρα καταθέσεις- τον είχαν στη «μαύρη λίστα».Στη συνέντευξη τύπου των χιπ χοπ καλλιτεχνών στην ΕΣΗΕΑ –παρόλο που ήταν αρκετά απολιτίκ για τις περιστάσεις (μάγκες, ΟΚ να μη «μιλήσουμε» για τις πολιτικές απόψεις του Παύλου το καταλαβαίνω και συμφωνώ, αλλά για τις πολιτικές διαστάσεις και ευθύνες πίσω από μια κατεξοχήν πολιτική δολοφονία γιατί όχι;)- ο Μιχάλης Μυτακίδης των Active Member είπε πολύ σωστά ότι μπορεί όλοι οι υπόλοιποι να ξεχάσουν τον Παύλο με την επόμενη δολοφονία των νεοναζί, αλλά εμείς σαν χιπ χοπ κοινότητα θα τον κουβαλάμε πάντα μαζί μας
Γράφει: Λεωνίδας Οικονομάκης* – Αριστερή Ανατροπή Νοέμβρης 2013
*Ο Λεωνίδας Οικονομάκης είναι ράπερ των Social Waste, υποψήφιος διδάκτορας Πολιτικών και Κοινωνικών επιστημών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας, και συνεργάτης του αυτόνομου ιντερνετικού περιοδικού www.ROARMAG.org. Εκτός από την επιστημονική του έρευνα, ασχολείται έχοντάς το σαν παράλληλο πρότζεκτ –από τα μέσα- και με την πολιτική διάσταση του χιπ χοπ. Υπήρξε επίσης φίλος του Παύλου.
